(جایگاه سروش ایزد در دین بهی)

سروش ایزد یکی از مهمترین ایزدان می باشد که از عنوان "سالار دامانِ هرمزد" به معنی "فرمانده ی آفریده های اهورامزدا" برخوردار می باشد. ایشان همکار اردیبهشت امشاسپند می باشد.
واژه سرَئوشَه به معنی "فرمانبری" است، سروش ایزد موکل فرمانبری از قوانین ایزدی و قوانین طبیعت هستند. عدد پنج در نمازها با سروش ایزد در پیوند است بدین دلیل اساسی که فرمانبری از قوانین ایزدی از طریق حواس پنجگانه و ادراک آنها شدنی می باشد.

سروش ایزد موکل هدایت و راهنمایی، الهام، شهود و وحی هم می باشد. او وحی اورمزدی را به زرتشت پیامبر رساند و هدایت و راهنمایی ایزدی را به بسیاری دیگر از شاهان همچون کیومرث، جمشید و فریدون که پیش از پیغمبر بودند اعطا نمود.

یکی از کارکردها و نقش های مهم سروش ایزد محافظت و نگهبانی از روان زندگان و درگذشتگان می باشد. بلافاصله پس از مرگ، همین که روان تن را ترک می کند، حالتی همچون نوزاد را داراست و سروش ایزد تا سه شبانه روز نگهبان و محافظ چنین روان هایی می باشد تا اینکه داوری فردی روان در سپیده دم چهارمین روز پس از مرگ برگزار شود. سروش ایزد همچنین در هنگام داوری روان نیز حاضر می باشد.سروش ایزد پیوندی تنگاتنگ با واژه های مقدس نمازها (مانثره وَنی) دارد، او "تنو-مانثره" ( یعنی همه تنش تشکیل شده از واژه های نماز و مانتره) نامیده می شود. ایشان مسئولیت رساندن نمازهای ما به جهان ایزدی را بر دوش دارد به همین دلیل است که ما نمازهای خود را با اوستای "سروش باژ" می آغازیم.

خروس نماد سروش ایزد (در جهان مادی) می باشد و مردمان را صبح زود از خواب بیدار کرده تا آنها را متوجه وظایفشان بخصوص نماز خواندن خالصانه بکند. "اَئِشمَه"، دیوِ خشم و نفرت، هماورد و دشمن سروش ایزد می باشد.

سروش ایزد در شب از نیروی بیشتری برخوردار است و مردمان را از همه شرها در طول شب محافظت می کند از همین روست که در سنت ما مرسوم است که قبل از رفتن به رختخواب بگوییم "سروش ایزد پناه باد" که به مانند شب بخیر زرتشتی می باشد.

سروش تنها ایزدی است که به افتخارش دو یشت در خرده اوستا موجود می باشد. سروش یشتِ سرشب که در ائیویسروثرم گاه( در ساعات ابتدایی) خوانده می شود و سروش یشتِ هادخت که می توان در چهار گاه دیگر خواند. در حقیقت، سروش یشت شب جزء نمازهای بایسته و واجب برای ائیویسروثرم گاه می باشد.