.
《سود و زیان می (شراب) از دیدگاه ادبیات زرتشتی》:
درباره می پیدا است که گوهر نیک و بد به می آشکار تواند شد. نیکی مرد در خشم و خرد مرد در شهوت بدی انگیز، چه هر چه که خشم بر او تازد و خویشتن را بتواند نگاه دارد در نیکی اش، و هر که شهوت بر او تازد و خویشتن را بتواند نگاه دارد در خردش، و هر که می بر او تازد و خویشتن را بتواند نگاه داشتن، در گوهرش پژوهش کردن لازم نیست.
چه مرد نیک گوهر چون می خورد مانند جام زرین و سیمین است که هر چه بیشتر آن را بیافروزند (صیقل دهند) ، پاک تر و روشن تر می شود و اندیشه و گفتار و کردار خویش را نیک تر دارد و نسبت به زن و فرزند و دوستان و یاران ، دوست تر و چربتر و شیرین تر شود و به هر کار نیک کوشاتر شود.
و مرد بدگوهر چون می خورد خویشتن را از اندازه بیشتر اندیشد و پندارد و با یاران نبرد کند و چیرگی نشان دهد و مسخره و استهزاء کند. و مردم نیک را تحقیر کند و به زن و فرزند و پرستار خویش آزار رساند و مهمانی را بر هم زند و آشتی را ببرد و قهر آورد.
(نیکی هایی که در اندازه خوردن باشد):
اما هر کس در اندازه به خوردن می باید هوشیار باشد، چه از به اندازه خوردن می این چند نیکی بدو رسد: چه غذا را گوارد و آتش بدن را بیافروزد و هوش و حافظه و تخم و خون را بیافزاید و رنج را دور کند. و گونه را برافروزد. و چیز فراموش شده را به یاد آورد. و نیکی در اندیشه جای گیرد. بینایی چشم و شنوایی گوش و گویایی زبان را بیافزاید . و کاری را که باید کرد و انجام داد ، آسان تر شود. و در بستر خوش خوابد و سبک برخیزد . و بدان جهت نیک نامی به تن و تقدس به روان رسد و مورد پسند نیکان قرار گیرد.
(بدی هایی که در بیش از اندازه خوردن است):
و هر که می بیش از اندازه خورد این چند عیب در او پیدا شود: چه خرد و هوش و حافظه و تخم و خونش را کاهش دهد. و جگرش را تباه کند و بیماری اندوزد و رنگ گونه را برگرداند. و زور و مقاومتش را کاهش دهد و نماز و ستایش ایزدان فراموشش شود و بینایی چشم و شنوایی گوش و گویایی زبان کم شود. خورداد و امرداد (ایزدان آب و گیاه) را بیازارد . و میل به خواب مفرط پیدا کند و آنچه که باید بگوید و بکند ، انجام نیافته بر جای ماند و به دشواری بخوابد و به ناخوشی برخیزد. و بدان جهت خویشتن و زن و فرزند و دوست و خویشان آزرده و غمگین شوند. و دشمت صلبی اش شاد شود و ایزدان از او خشنود نباشند و بدنامی به تن و بدکاری به روانش رسد.
:مینوی خرد، فصلهای ۱۵، ۲۰و ۶۳
ترجمه روانشاد احمد تفضلی
.
《"یائیریَه رَتو"(رَد و سرور سالیانه)》:
( این توضیحات درگذشته به صورت پراکنده بیان شده، در این پست قصد داریم بار دیگر این مطالب بسیار مهم را بصورت یکجا و بروزشده همراه با توضیحاتی جامع تر بیان کنیم؛ واژه اوستایی "یائیریَه رَتو" خود گویای میزان اهمیت و جایگاه گاهنبار در دین می باشد).
*این پست جامع ترین توضیحات درباره گاهنبار را در بر دارد، بیشتر متن در کامنت آمده است، بنابراین از همکیشان خواهشمندیم آن را ذخیره و برای خواندن و مرور این مطالب زمان بگذارند
.
《نام های اهورامزدا کدام اند و چرا باید آن ها را تکرار کرد؟》
هر دینی به یک نیروی متعالی آفریننده، یک نیروی جهانی که آفریده نشده و یا یک انرژی آغازین به عنوان مبداء همه چیز باور دارد. علیرغم آنکه هر دینی به آن نامی متفاوت می دهد، نیرویی که پشت همه ی این نام ها نهفته است، یکی می باشد.به هر روی باید همواره به یاد داشت که فهم و درک این قدرت از یک دین تا دینی دیگر متفاوت است
(به علت وجود جهان بینی های متفاوت).
زرتشتیان از این قدرت برتر با نام اهورامزدا
هرمزد یا اورمزد که به معنی "سرور دانا"، دادار (آفریننده)، ایزد
(درخور ستایش)،یزدان(سزاوارترین ستایش شونده)، خدا(خود آفریده) و پروردگار(خوراک دهنده) یاد میکنند. در کنار و پیش و پس نام اصلی خداوند، چندین نام ثانوی نیز وجود دارد. نام های اصلی خداوند در ادیان مختلف بر درک و استنباط آنها از خداوند استوار است. برخی از ادیان خداوند را سراسر نیک در نظر می گیرند برخی دیگر ویرانگری را بخشی از قدرت خداوند می دانند. برخی خداوند را مجازات گر و شکنجه گر تصور می کنند و برخی دیگر او را سراسر مهربان و بخشاینده می دانند. برخی از ادیان خداوند را بخشنده ی اشتباهات می دانند و برخی دیگر او را جاری کننده ی عدالت، پاداش دهنده و مجازاتگر در نظر می گیرند. افزون بر این، ادیان مختلف خداوند را به صورت شخصی یا غیر شخصی، با ویژگی های انسانی و یا با ویژگی های غیر انسانی، ذاتی و یا متعالی در نظر می گیرند. همه ادیان شناخت خداوند را اساسی می دانند امری که بسیار دشوار است چرا که او فرم و شکل و رنگی ندارد. ما تنها می توانیم او را از طریق آفریده ها و کارکردش بشناسیم از همین روست که بهترین راه شناخت خداوند، درک نمودن نام های اوست چراکه این نام ها بر صفات و ویژگی ها و توانایی های او استوار می باشند.
زرتشتیان می توانند اهورامزدا را به کمک نام هایش که در نمازهایی همچون "صد و یک نام خدا" ، "هرمزد یشت" و "ستایش یکتا خداوند" آشکار است، درک کرده و بشناسند.
هر یک از صد و یک نام خداوند بسیار نیرومند و قدرتمند می باشد. آنها در ذات خویش تاثیرگذار و انرژی بخش هستند؛ به همین دلیل،طبق سنت هر کدام از صد و یک نام خدا به روشی خاص و برای حل مشکلی خاص سرایش و تکرار می شود.
هرمزد یشت دربردارنده تقریبا هفتاد نام اهورامزدا می باشد که از میان آنها، بیست نام نخست با ذکر شماره ثبت شده اند و کارسازترین برای محافظت و دفاع در برابر نیروی اهریمن می باشند.
آیین هیرومباگویی در میان زرتشتیان
جشن هیرمبا یکی دیگر از مراسم کهن و سنتی ایرانیان است که توسط زرتشتیان شریف آباد اردکان در پیچ و خم تاریخ کهنسال این دیار، هنوز به چشم می‌خورد. این جشن در واقع همان جشن سده است، یعنی 100 روز مانده به نوروز! اما چون پس از تازش اعراب به کشورمان، کبیسه در گاهشمار ایران گم شد، و برخی از زرتشتیان همچنان زمان را بر اساس گاهشمار یزدگردی، منتها بدون شمارش کبیسه محاسبه میکنند، این جشن اکنون در پایان بهار برگزار میشود.
شیوه برگزاری آن مانند جشن سده است، یعنی مردم روستا از بامداد با همازوری یکدیگر هیزم جمع آوری میکنند تا در زمان غروب آفتاب با آوای اوستای موبد آتش بزرگی را بیفروزند و در گرد آن به نیایش و شادی بپردازند. منتها در روستای شریف آباد، هیرمبا تا سه روز پس از آتش افروزی هم ادامه دارد.
پس از پایان پذیرفتن آیین آتش افروزی هیرومبا زرتشتیان شریف آباد بر اساس سنتی دیرینه به مدت سه شب متوالی بر در خانه تک تک همکیشان رفته و فریاد هیرومبا سرداده و به فروهر پاک درگذشتگان درود می فرستند. در میان گروه فردی به عنوان مسئول خدابیامرزی دادن حضور دارد که اسامی درگذشتگان هر خانه را یادآور می شود. این مراسم به شکل یک کارنوال است. مردم به ترتیب به در تک تک خانه ها رفته، مسئول هیرومباگویی در جلو و بقیه در پشت سر او می آیند. پس از گردهم آیی بر در هر خانه مسئول خدابیامرزی دادن اینگونه می گوید :
نوم بزرگو نوموخذا ، به معنی به نام خداوند بزرگ
در ادامه تمامی همکیشان که دورتادور مسئول هیرومباگویی ایستاده اند با صدای بلند پاسخ می دهند :
مس وهبو ( دین زرتشت ) ، به معنی جاویدان باد دین زرتشت.
در ادامه مسئول هیرومباگویی اسامی تک تک بهدینان هر خانه که تا سی سال پیش خدابیامرز شده اند را یادآور شده و همکیشان در جواب فریاد هیرومبا سر می دهند. با پایان پذیرفتن خدابیامرزی دادن ، مسئول هیرومبا گویی جملات زیر را برزبان می آورد :
مسیر مسیر واز بوت: به معنی ایشالا همیشه مسیر در مسیر باد باشد.
گنم انبار شادینو مادین، به معنی : هم گندم در خانه شما و هم در خانه ما باشد.
روزن و جو : رناس و جو نیز در خانه ما و شما باشد.
اسب تازی کمرزرین باد: اسب تازی کمر زیرین و زیبا باشد.
در پایان مسئول خدابیامرزی دادن می گوید:
راستشم کشا، به معنی اینکه هرچه پیش از این گفتم راست و درست بود.
باشندگان در پاسخ فریاد “های شاباش” سر می دهند.
پس از پایان پذیرفتن خدابیامرزی دادن ، کدبانوی خانه در را گشوده و بشقابی پر از آجیل را در داخل چادر شبی که انباردار به کمر بسته است خالی می کند. و به این ترتیب گروه هیومبا گویان به راه خود ادامه میدهند و به در خانه بعدی میروند.
در انتهای شب هم مردم در شاه ورهرام ایزد روستا جمع میشوند و آجیل ها را تقسیم میکنند و پس از پس از دمی گفتگو و در کنارهم بودن و خش و خیر کردن راهی خانه هایشان می شوند.