«آیین هیرومباگویی»

آیین هیرومباگویی در میان زرتشتیان

جشن هیرمبا یکی دیگر از مراسم کهن و سنتی ایرانیان است که توسط زرتشتیان شریف آباد اردکان در پیچ و خم تاریخ کهنسال این دیار، هنوز به چشم می‌خورد. این جشن در واقع همان جشن سده است، یعنی  100 روز مانده به نوروز! اما چون پس از تازش اعراب به کشورمان، کبیسه در گاهشمار ایران گم شد، و برخی از زرتشتیان همچنان زمان را بر اساس گاهشمار یزدگردی، منتها بدون شمارش کبیسه محاسبه میکنند، این جشن اکنون در پایان بهار برگزار میشود.

شیوه برگزاری آن مانند جشن سده است، یعنی مردم روستا از بامداد با همازوری یکدیگر هیزم جمع آوری میکنند تا در زمان غروب آفتاب با آوای اوستای موبد آتش بزرگی را بیفروزند و در گرد آن به نیایش و شادی بپردازند. منتها در روستای شریف آباد، هیرمبا تا سه روز پس از آتش افروزی هم ادامه دارد.

پس از پایان پذیرفتن آیین آتش افروزی هیرومبا زرتشتیان شریف آباد بر اساس سنتی دیرینه به مدت سه شب متوالی بر در خانه تک تک همکیشان رفته و فریاد هیرومبا سرداده و به فروهر پاک درگذشتگان درود می فرستند. در میان گروه فردی به عنوان مسئول خدابیامرزی دادن حضور دارد که اسامی درگذشتگان هر خانه را یادآور می شود. این مراسم به شکل یک کارنوال است. مردم به ترتیب به در تک تک خانه ها رفته، مسئول هیرومباگویی در جلو و بقیه در پشت سر او می آیند. پس از گردهم آیی بر در هر خانه مسئول خدابیامرزی دادن اینگونه می گوید :

نوم بزرگو نوموخذا ، به معنی به نام خداوند بزرگ

در ادامه تمامی همکیشان که دورتادور مسئول هیرومباگویی ایستاده اند با صدای بلند پاسخ می دهند :

مس وهبو ( دین زرتشت ) ، به معنی جاویدان باد دین زرتشت.

در ادامه مسئول هیرومباگویی اسامی تک تک بهدینان هر خانه که تا سی سال پیش خدابیامرز شده اند را یادآور شده و همکیشان در جواب فریاد هیرومبا سر می دهند. با پایان پذیرفتن خدابیامرزی دادن ، مسئول هیرومبا گویی جملات زیر را برزبان می آورد :

مسیر مسیر واز بوت:  به معنی ایشالا همیشه مسیر در مسیر باد باشد.

گنم انبار شادینو مادین، به معنی : هم گندم در خانه شما و هم در خانه ما باشد.

روزن و جو : رناس و جو نیز در خانه ما و شما باشد.

اسب تازی کمرزرین باد: اسب تازی کمر زیرین و زیبا باشد.

در پایان مسئول خدابیامرزی دادن می گوید:

راستشم کشا، به معنی اینکه هرچه پیش از این گفتم راست و درست بود.

باشندگان در پاسخ فریاد “های شاباش” سر می دهند.

پس از پایان پذیرفتن خدابیامرزی دادن ، کدبانوی خانه در را گشوده و بشقابی پر از آجیل را در داخل چادر شبی که انباردار به کمر بسته است خالی می کند. و به این ترتیب گروه هیومبا گویان به راه خود ادامه میدهند و به در خانه بعدی میروند.

در انتهای شب هم مردم در شاه ورهرام ایزد روستا جمع میشوند و آجیل ها را تقسیم میکنند و پس از پس از دمی گفتگو و در کنارهم بودن و خش و خیر کردن راهی خانه هایشان می شوند.